برای دانشجویانی که قصد دارند مقطع دکترای خود را در دانشگاه‌های خارج از کشور بگذرانند، آلمان یکی از بهترین گزینه‌هاست. تحصیل دکتری در آلمان به ویژه در دانشگاه‌های برتر این کشور این امکان را برای دانشجویان فراهم می‌کند تا از بالاترین کیفیت متدها و امکانات آموزشی بهره مند شوند. همچنین امکان تحصیل رایگان و برخورداری از بورسیه‌های تحصیلی متنوع در این مقطع باعث شده است تا رقابت برای گرفتن پذیرش در مقطع دکتری از دانشگاه‌های آلمان بسیار زیاد شود. در این مقاله با ما همراه باشید تا با اطلاعاتی که کارشناسان موسسه مهاجرتی میرداماد درباره تحصیل دکترا در المان برای شما آماده کرده‌اند آشنا شویم.
انواع دکترا در آلمان
به طور کلی تحصیل در مقطع دکتری در دانشگاه های آلمان به 2 صورت انجام می‌شود که هر یک از آنها متدهای آموزشی و طول دوره تحصیل متفاوتی دارند:
- دکترای سنتی
- دکترای ساختار یافته
دکترای سنتی در آلمان
متقاضیانی که پس از مهاجرت به آلمان به روش دکترای سنتی ادامه تحصیل می‌دهند موظفند تا یک پروژه تحقیقاتی را به طور مستقل انتخاب کنند و با کمک یک استاد راهنما و یا یک ناظر متخصص آن پروژه را به سرانجام برسانند. در دکترای سنتی متقاضیان می‌توانند تحقیقات مربوط به پروژه‌ی خود را در دانشگاه یا در یک سازمان غیر دانشگاهی و یا در یک شرکت آلمانی انجام دهند. مدت زمان این دوره معمولا 4 سال است.
دکترای ساختار یافته در آلمان
افراد علاقمند به تحصیل در آلمان که داوطلب دکترای ساختار یافته هستند باید بدانند که تحصیل در این روش به زبان انگلیسی انجام می‌شود و این دوره، بین المللی می‌باشد. دانشجویان در کنار پایان نامه و پروژه‌های تحقیقاتی خود باید در دوره‌های اضافی دیگری نیز شرکت کنند که گاهی اوقات این دوره‌ها شامل همکاری با شرکت‌ها و یا موسسات تحقیقاتی خارجی می‌باشد. مدت زمان دکترای ساختار یافته معمولا 3 سال است.
شرایط پذیرش در دوره دکترا در آلمان
شرایط تحصیل دکترا در آلمان بسته به دانشگاه و رشته‌های تحصیلی ممکن است متفاوت باشد. در این قسمت به شرایط عمومی آن اشاره می‌کنیم:
- شرایط سنی متقاضیان: حداکثر سن دانشجویان برای گرفتن پذیرش در این مقطع از دانشگاه‌های آلمان 40 سال می‌باشد. بنابراین لازم است تا دانشجویان طوری برنامه ریزی‌های لازم را انجام دهند که برای دریافت پذیرش دکتری دیر نشود.
- شرط معدل: همانطور که در قسمت‌های قبلی هم به آن اشاره کردیم تحصیل دکتری در آلمان پژوهش محور است و دانشجویان به انجام کارهای تحقیقاتی می‌پردازند. به همین دلیل داشتن معدل پایین باعث ایجاد نگرانی نمی‌شود چرا که عوامل دیگری مانند مدرک زبان، رزومه تحصیلی و ارائه مقالات گوناگون به نشریه‌های علمی جهان تاثیر بیشتری دارند.
- مدرک زبان: با توجه به نوع دانشگاه مورد نظر دانشجویان، ارائه مدرک زبان انگلیسی و یا آلمانی ضروری است. برای زبان انگلیسی عموما آیلتس 6.5 و برای زبان آلمانی سطح C1 مورد نیاز است.
- توصیه نامه از اساتید قبلی: دانشجویان مقطع دکتری لازم است تا اساتید راهنمای قبلی خود توصیه نامه‌ای مبنی بر معرفی این دانشجویان به دانشگاه مقصد ارائه دهند.
الزامات زبان جهت تحصیل دکترا در آلمان
تحصیل در مقطع دکتری در آلمان اگر به صورت سنتی باشد نیازمند تسلط به زبان آلمانی است و اگر به صورت ساختاریافته باشد لازم است تا دانشجویان دارای مدرک زبان انگلیسی باشند چرا که این نوع روش در دانشگاه‌های بین المللی آلمان ارائه می‌شود. افرادی که در دانشگاه‌های انگلیسی زبان درس می‌خوانند باید آیلتس 6.5 و یا تافل حداقل 80 را به دانشگاه ارائه دهند اما دانشجویانی که در دانشگاه‌های دولتی این کشور مشغول به تدریس می‌شوند، موظفند تا مدرک زبان آلمانی سطح C1 داشته باشند. نکته مهم این است که از این دانشجویان مدارک TestDaf و یا DSH هم قابل قبول است.
برترین کشور ها برای تحصیل
هزینه تحصیل دکترا در آلمان
تحصیل دکتری در آلمان اگر در دانشگاه‌های دولتی این کشور باشد، هزینه‌ای را برای دانشجویان در بر ندارد و دانشجویان می‌توانند به صورت رایگان تحصیل کنند. ممکن برای ارائه برخی از خدمات مانند غذا، مسافرت، امکانات تفریحی و … دانشجویان موظف به پرداخت 100 الی 350 یورو در هر ترم باشند. اما تحصیل در این مقطع تحصیلی در دانشگاه‌های خصوصی این کشور رایگان نیست و هر ترم با توجه به دانشگاه مقصد و رشته تحصیلی دانشجویان، شهریه‌ای از آنها دریافت شود. در جدول زیر به بررسی میزان شهریه در هر یک از دانشگاه‌های بین المللی آلمان پرداخته‌ایم.
| نام دانشگاه | شهریه به ازای هر ترم |
| دانشگاه لودویگ ماکسیمیلیان مونیخ | 152.30 یورو |
| دانشگاه فنی مونیخ | 152.30 یورو |
| دانشگاه هومبولت برلین | 240.64 یورو |
| دانشگاه اقتصاد بن | 1200 یورو |
| دانشگاه آزاد برلین | 237.89 یورو |
| دانشگاه RWTH آخن | 317.51 یورو |
| دانشگاه گوتینگن آلمان | 300 یورو |
| دانشگاه فرایبورگ | 644 یورو |
نکته مهمی که دانشجویان دکتری باید به آن توجه داشته باشند این است که تحصیل رایگان در دانشگاه‌های آلمان تنها تا سال سوم ممکن است و اگر دوره تحصیل متقاضیان بیش از 3 سال طول بکشد ممکن است از آنها شهریه دریافت شود.
روند تحصیل در مقطع دکتری در آلمان
در هر 2 برنامه‌ی دکتری در کشور آلمان دانشجویان موظف به انجام پروژه‌های تحقیقاتی و ارائه‌ی پایان نامه هستند اما در مواردی با یکدیگر متفاوت هستند.
در دوره‌ی دکترای سنتی لزومی بر حضور دانشجویان در کلاس‌های درسی نیست و تمرکز آنها بر انجام دادن تحقیقات خود می‌باشد. با اینکه در تمام پروسه‌ی انجام تحقیقات دانشجویان باید با استاد راهنمای خود مشورت‌های لازم را انجام دهند و همه کارها زیر نظر ایشان صورت گیرد اما از دانشجویان انتظار می‌رود که بیشتر کارها را خود به طور مستقل انجام دهند.
در دوره‌های دکترای ساختاریافته اما دانشجویان موظفند تا در کلاس‌های اجباری و سمینارهای مختلف شرکت کنند و پروژه های تحقیقاتی را به صورت تیمی با مشارکت سایر دانشجویان از دانشگاه‌های دیگر به انجام برسانند. در این دوره‌ها به طور معمول یک تیم سرپرست وجود دارد که بر عملکرد دانشجویان نظارت می‌کند و بررسی‌های لازم را انجام می‌دهند. در این دوره همکاری‌های جالبی بین دانشجویان رشته‌های مختلف شکل می‌گیرد و گاهی نتایج علمی حیرت انگیزی از پروژه‌های آنها حاصل می‌شود.
شاید برای شما هم این سوال ایجاد شده باشد که در پایان دوره‌ی دکتری، سطح علمی دانشجویان چگونه مورد ارزیابی قرار می‌گیرد؟ دانشجویانی که به صورت سنتی دوره دکتری را گذرانده‌اند در پایان تحصیلات خود باید در حضور حداقل 2 استاد مربوط به رشته تحصیلی خود از تز دکترای خود دفاع کنند. این دفاع بیشتر بر تحقیقی که دانشجویان انجام داده‌اند، علت و نحوه‌ی انجام آن متمرکز است. گاهی اما ممکن است امتحانات شفاهی جایگزین ارائه پایان نامه باشند به طوری که اساتید مربوطه دانش دانشجویان را در مورد موضوع انتخابی آنها به صورت شفاهی مورد سوال و بررسی قرار می‌دهند.
دانشجویان دوره‌ی دکترای ساختاریافته باید 180 تا 240 واحد درسی را با موفقیت بگذرانند. در پایان این دوره هم سطح علمی دانشجویان به صورت امتحانات شفاهی مورد بررسی قرار می‌گیرد و هم آنها باید به ارائه‌ی پایان نامه بپردازند. همچنین دانش دانشجویان در رابطه با رشته‌ی تحصیلی خود باید در سخنرانی‌ها و سمینارهای مختلف شرکت کنند.
برای اطلاع از جزییات مربوط به هر دوره می‌توانید از مشاوره‌های رایگان کارشناسان موسسه مهاجرتی میرداماد استفاده کنید.
بورسیه تحصیلی دکترا در آلمان
دانشجویانی که موفق به دریافت ویزای تحصیلی آلمان شده‌اند اما بضاعت مالی کافی برای تامین هزینه‌های تحصیل خود ندارند می‌توانند از برنامه‌های بورسیه تحصیلی آلمان بهره مند شوند. در مقایسه با دیگر کشورهای اروپایی کشور آلمان سرمایه گذاری‌های بیشتری بر روی پیشرفت دانشجویان خود دارد. این سرمایه گذاری‌ها شامل ارائه‌ی بورسیه‌های متنوع به دانشجویان دکتری می‌شود. مهم‌ترین این بورسیه‌ها عبارتند از:
- بورسیه بنیاد تحقیقات آلمان (DFG): DFG نام یک مرکز مالی برای تحقیقات در کشور آلمان است. این بورسیه به همه دانشجویان دوره دکتری که واجد شرایط باشند صرف نظر از ملیت آنها تعلق می‌گیرد. دانشجویان تحت پوشش این بورسیه در هر ماه حدود 1365 یورو دریافت می‌کنند.
- بورسیه تحصیلی StipendiumPlus: نام این بورسیه از شبکه‌ای از سازمان‌ها که برای حمایت مالی از دانشجویان بوجود آمده است، گرفته شده است. این شبکه در هر سال از حدود 4000 دانشجو حمایت می‌کند و بودجه آنها از طریق وزارت آموزش و تحقیقات فدرال آلمان تایید می‌شود. این بورسیه به دانشجویان فعال در حوزه‌های اجتماعی، سیاسی و فرهنگی تعلق می‌گیرد.
- بورسیه خدمات تبادل دانشگاهی آلمان (DAAD): این بورسیه به منظور حمایت از همکاری بین المللی بین دانشگاه‌های آلمان با سایر کشورها ارائه می‌شود. طرح‌های فعلی این بورسیه شامل موارد زیر است:
- دانشجویان خارجی دوره دکترای خود را در موسسات آلمانی بگذرانند می‌توانند از کمک‌های مالی 850 الی 1000 یورو در ماه بهره مند شوند. همچنین کمک هزینه‌های دیگری برای مسافرت، بیمه‌های درمانی و … به دانشجویان تعلق می‌گیرد.
- دانشجویان خارجی که تحت نظارت دانشگاه‌های آلمان دوره دکتری را در کشور خود بگذرانند، از حمایت مالی 1200 یورو در ماه به مدت 2 سال بهره مند می‌شوند.
اخذ ویزا برای تحصیل دکتری در آلمان
تحصیل در مقطع دکتری در آلمان در وهله‌ی اول نیازمند این است که دانشجویان از دانشگاه مورد نظر خود نامه پذیرش را دریافت کنند و سپس برای دریافت ویزای تحصیلی آلمان اقدام کنند. برای این کار لازم است تا دانشجویان به سایت سفارت آلمان مراجعه کنند و با تکمیل فرم درخواست ویزا و آپلود مدارک خواسته شده، درخواست ویزای خود را ثبت کنند. مرحله‌ی بعدی تعیین وقت مصاحبه حضوری در کنسولگری و حضور به موقع در سفارت است. سپس متقاضیان باید منتظر اعلام نتیجه درخواست ویزا بمانند.
موقعیت های مهاجرتی برتر
مدارک لازم جهت درخواست ویزای دانشجویی آلمان
مدارک لازم برای دریافت ویزای دانشجویی آلمان در مقطع دکتری ممکن است متفاوت با مدارک خواسته شده برای تحصیل پزشکی در آلمان و یا سایر رشته‌ها باشد بنابراین در هنگام تهیه این مدارک باید دقت لازم را به خرج دهید تا از ایجاد هرگونه نقص در پرونده‌ی مهاجرتی خود جلوگیری کنید. مدارک لازم برای ویزای دانشجویی برای مقطع دکتری عبارت است از:
- تکمیل فرم درخواست ویزا
- ارائه نامه پذیرش از دانشگاه مقصد
- ارائه مدارک مقاطع تحصیلی قبلی
- ارائه پاسپورت دارای اعتبار
- ارائه مدارک شناسایی
- 2 قطعه عکس پاسپورتی با کیفیت
- ارائه مدارکی مبنی بر محل اقامت در آلمان
- ارائه بیمه درمانی
- ارائه سوابق تحصیلی دانشجویان
- ارائه انگیزه نامه
- ارائه مدارک زبان
- اثبات تمکن مالی کافی دانشجویان
- ارائه گواهی عدم سوء پیشینه کیفری
- ارائه نامه تایید سلامت جسم و روان دانشجویان
مقاله پیشنهادی: تمکن مالی ویزای تحصیلی آلمان
هزینه زندگی دانشجویان دکترا
پیشنهاد ما به دانشجویانی که قصد اپلای دکترا آلمان، تحصیل کارشناسی ارشد در آلمان و یا سایر مقاطع تحصیلی در آلمان را دارند این است که قبل از گرفتن هرگونه تصمیم جدی در رابطه با مهاجرت، هزینه‌های مرتبط با زندگی و تحصیل در کشور آلمان را بررسی کنند و جزییات این هزینه‌ها را بدست آورند تا با دید معقولانه‌ای بتوانند برای مدیریت مالی خود برنامه ریزی داشته باشند. با اینکه تحصیل در مقطع دکترا در آلمان هزینه‌ی زیادی را برای دانشجویان در بر ندارد و در موارد بسیاری حتی رایگان است، اما هزینه‌های روزمره‌ی زندگی و اجاره محل اقامت در این کشور اجتناب ناپذیر است. یکی از عمده‌ترین چالش‌های مالی دانشجویان در آلمان اجاره بهای محل اقامت آنهاست چرا که پیدا کردن یک آپارتمان مناسب در یک محل خوب و نزدیک به دانشگاه معمولا گران است و دانشجویان برای مدیریت بهتر این هزینه‌ها به صورت چند نفر با هم یک آپارتمان را اجاره می‌کنند. در جدول زیر به برخی از هزینه‌های اقلام و خدمات مصرفی در این کشور اشاره کرده‌ایم:
| اقلام مصرفی | هزینه |
| میانگین اجاره بهای آپارتمان دانشجویی | 389 یورو |
| شیر | 1.08 یورو |
| برنج | 2.40 یورو |
| 12 عدد تخم مرغ | 3.04 یورو |
| پنیر محلی | 12.18 یورو |
| فیله مرغ | 11.78 یورو |
| 1 کیلوگرم گوجه | 1.71 یورو |
| 1 کیلوگرم سیب زمینی | 1.51 یورو |
| 1 کیلوگرم پیاز | 1.47 یورو |
| بطری آب معدنی | 0.61 یورو |
| سیگار | 8.20 یورو |
شرایط کار پس از تحصیل دکترا در آلمان
پیدا کردن کار پس از فارغ التحصیلی در آلمان بستگی به این دارد که دانشجویان خارجی از کشورهای اتحادیه اروپا یا کشورهای خارج از اتحادیه باشند. دانشجویانی که ملیت آنها مربوط به کشورهای اتحادیه اروپا باشد پس از فارغ التحصیلی بدون نیاز به مجوز کار می‌توانند به جستجوی شغل مورد نظر خود بپردازند و به راحتی در آلمان مشغول به کار شوند. اما سایر دانشجویان پس از اتمام دوره دکتری می‌توانند حداکثر به مدت 18 ماه مجوز اقامت خود را تمدید کنند و پس از اینکه در موقعیت شغلی مناسبی استخدام شدند، مجوز کار بگیرند و نوع ویزای خود را از تحصیلی به کاری تغییر دهند.
نمونه ویزاهای اخذ شده
سخن پایانی
فرقی ندارد که دانشجویان برای مقطع دکتری یا تحصیل کارشناسی ارشد در آلمان و یا تحصیل کارشناسی در آلمان قصد مهاجرت به این کشور را داشته باشند؛ در هر صورت نیاز است تا در ابتدا از یکی از دانشگاه‌های مورد نظر خود نامه پذیرش را دریافت کنند. رایگان بودن و بالا بودن سطح علمی دانشگاه‌های این کشور رقابت زیادی را در میان دانشجویان سراسر دنیا ایجاد کرده است و همین امر شرایط تحصیل دکتری در آلمان را برای دانشجویان ایرانی سخت و پیچیده می‌کند. استفاده از تجربه‌های کارشناسان خبره موسسه مهاجرتی میرداماد شانس شما دانشجویان عزیز را برای دریافت پذیرش افزایش می‌دهد و صرفه جویی بسیاری در هزینه‌ها و زمان شما به همراه دارد. از طریق راه‌های ارتباطی قید شده در سایت می‌توانید با وکلای مهاجرتی میرداماد در تماس باشید و از مشاوره‌های رایگان آنها بهره مند شوید.
